وبینارهای آزادی اندیشه
ایران: از انسداد تا خطر زوال
پرویز صداقت اقتصاددان در بحث حاضر بهاختصار ریشههای بحرانهای اقتصادی-اجتماعی ایران که به وضعیت انسداد ساختاری منتهی شده طرح میکنم و در ادامه به این پرسش میپردازم که آیا اساساً راهی برای برونرفت از بحرانها وجود دارد. در همین چارچوب، تلاش میکنم ضمن نقد نگاههای سادهاندیشانهای که ریشههای عمیق بحرانهای کنونی را نادیده میگیرند طرحی […]
تأملی بر تجاوز ارتش روسیه به اوکراین
بهروز بیات تحلیلگر سیاسی در این وبینار تلاش میشود به موضوعات زیر پرداخته شود · وضعیت روسیه و رژیم پوتین در سال های منجر به تجاوز ارتش روسیه و در آستانۀ آن · وضعیت اوکراین پس از فروپاشی شوروی، دو انقلاب “نارنجی” ۲۰۰۴ و “میدان” ۲۰۱۴ · پیشزمینه های تاریخی که منجر به وضعیت کنونی شده اند نه […]
وبینار: امر سیاسی و عواطف
فرنگیس بیات پژوهشگر علوم سیاسی از زمان ارسطو، ارتباط میان رفتار سیاسی و عواطف انسانی مورد توجه بوده است. او به بلاغت که نوعی تاثیرگذاری عاطفی در خطابه بود توجه ویژهای نشان داد. هیوم، ماکیاولی و البته متفکران پست مدرن نیز با تاکیدات متفاوتی به این ارتباط نزدیک شدهاند. با اینحال ارتباط میان رفتار سیاسی […]
خشونت بر زنان: پيوستگی روابط قدرت در حيطههای خانوادگی، ملی و بينالمللی
آزاده کیان جامعه شناس و استاد دانشگاه در آستانه ۸ مارس، روز جهانی زنان، وبینار: خشونت بر زنان: پيوستگی روابط قدرت در حيطههای خانوادگی، ملي و بينالمللی از مجموعه وبینارهای ماهانه آزادی اندیشه در همکاری با ایران آکادمیا زمان: یکشنبه ۶ مارس برابر با ۱۵ اسفند ساعت ۷ شب اروپای مرکزی برابر با ۹:۳۰ شب […]
خیزشهای اجتماعی در ایران و آینده آنها
سخنرانان: سعید مدنی، نیره توحیدی، مهرداد درویشپور زمان: دوشنبه ۳۱ ژانویه برابر با ۱۱ بهمن ساعت ۶ عصر اروپای مرکزی برابر با ۸:۳۰ شب ایران پخش زنده با امکان پرسش و پاسخ همزمان در یوتیوب، فیس بوک، اینستاگرام، توییتر @iranacademiahttps://www.youtube.com/IranAcademiahttps://www.facebook.com/IranAcademiahttps://twitter.com/IranAcademiahttps://www.instagram.com/IranAcademia/
فرضیههای نظری چرایی خشونت علیه زنان و روش مبارزه با آن
مهرداد درویشپور جامعه شناس و استاد دانشگاه پخش زنده همراه با امکان پرسش و پاسخ از مجموعه وبینارهای انجمن آزادی اندیشه، با همکاری ایران آکادمیا زمان: یکشنبه ۲۸ نوامبر برابر با ۷ آذر، ۷ عصر اروپای مرکزی معرفی دو مطلب برای مطالعه بیشتر علاقه مندان به مبحث وبینار چرایی خشونت علیه زنان منبع اول فصل […]
بنیادگرایی و طالبانیسم: پاسخ به خلاء قدرت سیاسی
حسن یوسفی اشکوری پژوهشگر الهیات و تاریخ اسلام پخش زنده همراه با امکان پرسش و پاسخ از مجموعه وبینارهای انجمن آزادی اندیشه، با همکاری ایران آکادمیا زمان: یکشنبه ۳۱ اکتبر برابر با ۹ آبان، ۷ عصر اروپای مرکزی مکان: صفحه پخش زنده https://agora.iranacademia.com/live/ پخش همزمان در یوتیوب، فیس بوک، اینستاگرام، تویتر @iranacademiahttps://www.youtube.com/IranAcademiahttps://www.facebook.com/IranAcademiahttps://twitter.com/IranAcademiahttps://www.instagram.com/IranAcademia/ چکیده بحث مسلمانان […]
نجات زنان افغانستان، ادعای آمریکا و طالبان: «بدن زن» هم موضوع جنگ، هم میدان جنگ
سحر فطرت دانشآموخته مطالعات انتقادی زنان و مطالعات مناقشه، امنیت و توسعه از کینگز کالج لندن پخش زنده همراه با امکان پرسش و پاسخ از مجموعه وبینارهای انجمن آزادی اندیشه، با همکاری ایران آکادمیا زمان: یکشنبه ۲۶ سپتامبر برابر با ۴ مهر، ۷ عصر اروپای مرکزی برابر با ۸:۳۰ شب ایران مکان: صفحه پخش زنده […]
مکان و وظائف دانشگاه در ایران: نمونه سلامت
مجموعه وبینار: صد سال دانشگاه، ذهنیتها و واقعیتها این وبینار: مکان و وظائف دانشگاه در ایران: نمونه سلامت دکتر ایرج سبحانی استاد علوم پزشکی و متخصص گوارش، دانشکده پزشکی دانشگاه کرتی فرانسه توصیه میشود جستاری با همین عنوان را در این لینک مطالعه کنید از مجموعه وبینارهای انجمن آزادی اندیشه، با همکاری ایران آکادمیا
در سوگ دکتر پرویز کردوانی
در نهایت اندوه مطلع شدیم که دوست و همراه دیرینمان دکتر کاظم کردوانی عزیز در سوگ برادرشان دکتر پرویز کردوانی، پدر علم کویرشناسی ایران نشستهاند. فقدان ایشان را به کاظم کردوانی نازنین صمیمانه تسلیت میگوییم و برای ایشان صبر و شکیبایی آرزومندیم. از طرف اعضا و هیئت مدیره انجمن آزادی اندیشه
اطلاعیه آغاز دوره جدید ژورنال آزادی اندیشه و فراخوان به مشارکت در دو شماره آینده آن
اطلاعیه آغاز دوره جدید ژورنال آزادی اندیشه و فراخوان به مشارکت در دو شماره آینده آن با موضوع «گردش قرن» خرسندیم به اطلاع برسانیم که ژورنال آزادی اندیشه پس از سالها انتشار و بهره مندی از مشارکت اندیشمندان و دانشگاهیان، اکنون وارد فرایند یک تحول بنیادی شده و گام بلندی در جهت ارتقای اعتبار […]
اقتصاد سیاسی آموزش در ایران؛ آیا بدیلها شکست خوردهاند؟
مجموعه وبینار: صد سال دانشگاه، ذهنیتها و واقعیتها این وبینار: اقتصاد سیاسی آموزش در ایران؛ آیا بدیلها شکست خوردهاند؟ امید منتظری از مجموعه وبینارهای انجمن آزادی اندیشه، با همکاری ایران آکادمیا زمان: یکشنبه ۲۵ جولای برابر با ۳ مرداد، ۷ عصر اروپای مرکزی برابر با ۹:۳۰ شب ایران مکان: صفحه پخش زنده پخش همزمان در […]
ابعاد محافظهکاری در الاهیاتورزی آکادمیک جمهوری اسلامی – بخش سوم
مجموعه وبینار: صد سال دانشگاه، ذهنیتها و واقعیتها این وبینار: ابعاد محافظهکاری در الاهیاتورزی آکادمیک جمهوری اسلامی – بخش سوم گفتگوی وفا مهرآيئن و امیر یحیی آیت اللهی از مجموعه وبینارهای انجمن آزادی اندیشه، با همکاری ایران آکادمیا این موضوع در سه بخش مورد بحث و بررسی قرار گرفت: بخش اول: یکشنبه ۴ آوریل – […]
ابعاد محافظهکاری در الاهیاتورزی آکادمیک جمهوری اسلامی – بخش دوم
مجموعه وبینار: صد سال دانشگاه، ذهنیتها و واقعیتها این وبینار: ابعاد محافظهکاری در الاهیاتورزی آکادمیک جمهوری اسلامی – بخش دوم سخنران: امیر یحیی آیت اللهی از مجموعه وبینارهای انجمن آزادی اندیشه، با همکاری ایران آکادمیا این موضوع در سه بخش مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت: بخش اول: یکشنبه ۴ آوریل – وفا مهرآئین […]
گزارش های مجمع عمومی سوم
گزارش برگزاریِ سومین مجمععمومی «انجمن آزادی اندیشه» در تاریخ ۲۴ اسفند ۱۳۹۹ برابر با ۱۴ مارس ۲۰۲۱ سومین مجمععمومی «انجمن آزادی اندیشه» برگذار شد. با شرکت ۲۳ نفر از ۲۶ نفر کلِ اعضایِ دارایِ حقِ رأی (اعضایی که حق عضویت سالانهیِ خود را پرداخت کرده بودند) براساسِ اساسنامهی «انجمن» مجمععمومی به حدِ نصابِ لازم برای […]
ابعاد محافظهکاری در الاهیاتورزی آکادمیک جمهوری اسلامی – بخش اول
مجموعه وبینار: صد سال دانشگاه، ذهنیتها و واقعیتها این وبینار: ابعاد محافظهکاری در الاهیاتورزی آکادمیک جمهوری اسلامی – بخش اول سخنران: وفا مهرآئین از مجموعه وبینارهای انجمن آزادی اندیشه، با همکاری ایران آکادمیا این موضوع در سه بخش مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت: بخش اول: یکشنبه ۴ آوریل – وفا مهرآئین بخش دوم: […]
صد سال دانشگاه، ذهنیتها و واقعیتها
مجموعه وبینار: صد سال دانشگاه، ذهنیتها و واقعیتها این وبینار: دانشکده حقوق و علوم سیاسی سخنران: دکتر جلیل روشندل از مجموعه وبینارهای انجمن آزادی اندیشه، با همکاری ایران آکادمیا زمان: یکشنبه ۲۸ فوریه برابر با ۱۰ اسفند، ۷ عصر اروپای مرکزی برابر با ۹:۳۰ شب ایران مکان: صفحه پخش زنده https://agora.iranacademia.com/live/ پخش همزمان در یوتیوب، […]
معرفی کتاب
معرفی تازه های نشر در حوزه علم، جنسیت و قدرت نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱۰، آذر ۹۹، صفحه ۲۱۵ تا ۲۱۷ دانلود نسخه پی دی اف در این مطلب کوتاه تلاش شده برخی از تازههای نشر در حوزه علم، جنسیت و قدرت گردآوری شده و به اختصار در حد عنوان و موضوع معرفی شوند. دورنماهای […]
اما: زاویه ای برای اندیشیدن
نویسنده: هنگامه صابری – برگردان: منصوره شجاعی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱۰، آذر ۹۹، صفحه ۲۰۷ تا ۲۱۳ دانلود نسخه پی دی اف [*] میدان هاروارد، یک غروب سرد زمستان سال ۲۰۰۳، آنجا که تو بعد از جلسه دانشجویان ایرانی پیشنهاد نوشیدن یک فنجان چای را دادی، فنجان چایی که منجر به شکل گرفتن رابطهای […]
مریم میرزاخانی: طرد کلیشه های جنسیتی در پرتو علم
نویسنده: نیره توحیدی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱۰، آذر ۹۹، صفحه ۱۸۳ تا ۲۰۶ دانلود نسخه پی دی اف [1] سه سال از مرگ نا به هنگام پرفسور مریم میرزاخانی میگذرد. اما او همچنان ستارهای درخشان در آسمان علم و دانش بشری، پرتو افکنی میکند. ستارهای که به رغم عمر کوتاهش آنقدر خوش درخشید که […]
زنانه شدن آموزش عالی در ایران: تناقض ها و پیچیدگی ها
نویسنده: سعید پیوندی و یاسمین نادر نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱۰، آذر ۹۹، صفحه ۱۵۳ تا ۱۸۲ دانلود نسخه پی دی اف [1] پیش درآمد چهار دهه پس از انقلاب فرهنگی در ایران در خرداد ۱۳۵۹، که آغاز اسلامی سازی آموزش و پرورش بود، زنان درست برخلاف انتظار، با وارونه کردن توازن جنسیتی به سود […]
جنسیت، زن و علم آموزی در ادب اسلامی
مباحثه مکتوب دکتر صدیقه وسمقی و حسن یوسفی اشکوری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱۰، آذر ۹۹، صفحه ۱۳۳ تا ۱۵۲ دانلود نسخه پی دی اف متن زیر مباحثه مکتوب دکتر صدیقه وسمقی و حسن یوسفی اشکوری است در باب جنسیت، زن و علم آموزی در تاریخ، فقه و ادب اسلامی. اشکوری: در این قسمت میکوشم […]
جنسیت، علم و فمینیسم در مکزیک
نویسنده: فاطمه حسین زاده نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱۰، آذر ۹۹، صفحه ۷۹ تا ۱۳۲ دانلود نسخه پی دی اف مقدمه: هدف مقاله حاضر معرفی دو زن دانشمند مکزیکی حوزه علوم طبیعی و بررسی موانع موجود در مسیر تحصیل و کار آنها در بستر تاریخی مکزیک نیمه دوم قرن بیستم است. در نوشته حاضر تلاش […]
تفاوتهای جنسی در انگیزه پیشرفت علمی/حرفهای پسران و دختران ایرانی
نویسنده: نیره توحیدی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱۰، آذر ۹۹، صفحه ۵۳ تا ۷۸ دانلود نسخه پی دی اف [1] [2] [3] خلاصه دراین پژوهش، عوامل پیشبینیکننده انگیزه پیشرفت علمی/حرفه ای در میان ۲۲۰ دختر و پسرسال آخر دبیرستان در ایران مورد بررسی قرارگرفت. ارتباط میان اجتماعی شدن (در سنین اولیه)، وضعیت اجتماعی-اقتصادی، مذهب، تبعیضها […]
علم، قدرت و نابرابریهای جنسیتی
نویسنده: سعید پیوندی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱۰، آذر ۹۹، صفحه ۱۷ تا ۵۲ دانلود نسخه پی دی اف سیمون دوبوار (De Beauvoir) در کتاب “جنس دوم” (۱۹۴۹) که به یکی از منابع فکری مرجع موج دوم فمینیسم تبدیل شد مینویسد انسان زن به دنیا نمیآید، زن میشود. این سخن به نوعی نقد بیپرده بسیاری […]
فراخوان مقاله برای دهمین شماره نشریه آزادی اندیشه با موضوع «علم، قدرت و جنسیت در ایران»
فراخوان مقاله با موضوع «علم، قدرت و جنسیت در ایران» – همزمان با سومین سالگرد فقدان دکتر مریم میرزاخانی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱۰، آذر ۹۹، صفحه ۱۱ تا ۱۶ دانلود نسخه پی دی اف طرح مسئله دهمین شماره مجله آزادی اندیشه به موضوع سهم زنان در آموزش عالی و تولید علم در ایران و […]
مقدمه
مقدمه نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱۰، آذر ۹۹، صفحه ۷ تا ۱۰ دانلود نسخه پی دی اف فراخوان این شماره نشریه با موضوع رابطه «علم، قدرت و جنسیت» شش ماه پیش دراختیار علاقمندان و صاحب نظران موضوع قرار گرفت. از طریق این فراخوان با ایدهها، چالشها و پرسشهایی که حول این موضوع شکل گرفته است […]
وبینار: تکثرگرایی و صلح جهانی
وبینار ماهانه انجمن آزادی اندیشه موضوع وبینار: تکثرگرایی و صلح جهانی سخنرانان: دکتر محمود مسائلی – دکتر حامد کاظم زاده (دانشگاه اتاوا) طرح مسئله: تکثرگرایی در واقع یک مفهوم کلی و به معنای پذیرفتن گوناگونی است. این مفهوم به روشهای مختلف و در مباحث گستردهای مورد استفاده قرار میگیرد. در سیاست تکثرگرایی به معنای پذیرش گوناگونی […]
همایش «علم، قدرت و جنسیت»
همایش «علم، قدرت و جنسیت» موضوع فعالیتهای نیمه دوم سال ۲۰۲۰ انجمن آزادی اندیشه «علم، قدرت و جنسیت در ایران» بود. پیشتر در فراخوان مقاله برای دهمین شماره نشریه از این موضوع و شرح تفصیلی آن مطلع شده بودید. در فراخوان از جمله میخوانیم: بازخوانی نظریه های اصلی مربوط به جنسیت و علم و نیز […]
تولید دانش فمینیستی در جنوب جهانی
تولید دانش فمینیستی در جنوب جهانی سمیه رستمپور پژوهشگر حوزه جنسیت و دانشجوی جامعه شناسی دانشگاه پاریس هشت وبینار یکشنبه ۴ اکتبر، ۱۳ مهر ماه ساعت ۷ عصر اروپای مرکزی همگام با سربرآوردن و رشد سرمایه داری نولیبرال و جهانی شده از دهه هفتاد میلادی بدین سو، تولید دانش فمینیستی نیز در سطح جهانی و […]
درآمدی بر تئوری سیستم – محمدرضا نیکفر
در هفت جلسه مقدمهای بر تئوری سیستم عرضه میشود، بر تئوری عمومی سیستم و تئوری سیستمهای اجتماعی به روایت نیکلاس لومن. روال بحث از این قرار است: جلسه یکم: ورود پرسشگرانه به بحث جلسه دوم: گزارهها و مفهومهای اصلی تئوری سیستم – ۱ جلسه سوم: گزارهها و مفهومهای اصلی تئوری سیستم – ۲ جلسه چهارم: […]
خشونت نژادی و اعتراض های جهانی علیه آن
نیره توحیدی – نژاد چیست؟ واقعیت است یا توّهم، بیولوژیک و ژنتیکی است یا برساختی اجتماعی؟ نژادپرستی چگونه با سایر ابعاد تبعیض مثل جنسیت، گرایش جنسی، طبقه اجتماعی، قومیت و ملیت تلاقی پیدا میکند؟ آیا نژادپرستی فقط مشکل آمریکا یا بعضی کشورهای خاص است یا معضلی جهانی است؟ چرا قتل فجیع یک مردسیاهپوست در یک […]
فراخوان مقاله برای دهمین شماره نشریه با موضوع «علم، قدرت و جنسیت در ایران»
«علم، قدرت و جنسیت در ایران» همزمان با سومین سالگرد فقدان دکتر مریم میرزاخانیفراخوان مقاله برای دهمین شماره نشریه آزادی اندیشهبا موضوع «علم، قدرت و جنسیت در ایران»و دعوت به وبینار با همین موضوع طرح مسئله دهمین شماره مجله آزادی اندیشه به موضوع سهم زنان در آموزش عالی و تولید علم در ایران و […]
داستان دو کشور: دولت، جامعه، و سیاست جنسیتی در ایران و افغانستان
نویسنده: والنتاین مقدم / برگردان: محمدرضا ترابی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۹، تیر ۹۹، صفحه ۱۳۷ تا ۱۶۲ دانلود نسخه پی دی اف مقدمه [i] بررسیهای جامعهشناسی و فمینیستی بین توضیحات دولت-محور و جامعه-محور در مورد فرایند دگرگونیهای اجتماعی، از جمله انقلابها و جنبشهای مدنی، در نوسان بودهاند. در بررسیهای دولت-محور، علت، روند و نتیجه […]
سیاست و مجازات
نویسنده: مهرداد صمدزاده نشریه آزادی اندیشه، شماره ۹، تیر ۹۹، صفحه ۸۹ تا ۱۱۶ دانلود نسخه پی دی اف چکیده یکی از نشانههای مهم عصر مدرن در ایران که در انقلاب مشروطیت تبلور یافت کنده شدن واژه سیاست از مفهوم کلاسیک آن بود. اگر در دوران پیشا مدرن سیاست اساسا در مفهوم مجازات بکار برده […]
دولت در جامعه: ژول میگدال و محدودیت های اقتدار دولت
نویسنده: دانیل لامباخ / برگردان: سجاد سپهری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۹، تیر ۹۹، صفحه ۱۱۷ تا ۱۳۶ دانلود نسخه پی دی اف ۱. دولت غالب [1] ژول میگدال در کارنامه اصلی خود «جوامع قوی و دولتهای ضعیف» عنوان میکند، «برای مایی که در غرب زندگی میکنیم، دولت بخشی از چشم انداز طبیعی ما بوده […]
چپ ایرانی
نویسنده: محمدرضا نیکفر نشریه آزادی اندیشه، شماره ۹، تیر ۹۹، صفحه ۵۷ تا ۸۸ دانلود نسخه پی دی اف این مقاله موضوع دولت و جامعه را از منظر تاریخ چپ ایران برمیرسد، آن هم در حد طرح مسئله. نسخه فارسی ابتدا در مجله “آزادی اندیشه” منتشر شده است. مقاله در اصل به سفارش “مرکز مطالعات […]
تخیل (انگاره) اجتماعی و دولت در ایران
نویسندگان: فرهاد خسرو خاور، سعید پیوندی، محسن متقی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۹، تیر ۹۹، صفحه ۱۱ تا ۵۶ دانلود نسخه پی دی اف چند و چون کردن پیرامون رابطه میان جامعه و دولت فقط به بحثهای فلسفی، حقوقی و یا سیاسی تجریدی فرو کاسته نمیشود. از نگاه جامعهشناسی نهاد دولت[1] دارای یک وجه نمادین […]
معنویت گرایی و اصول اخلاق جهانی
محمود مسائلی – اصول اخلاق جهانی چیست و معنویت گرایی چه نسبتی با آن دارد؟ این گفتار در چهارچوب وبینارهای انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا برگزار شده است.
بررسی تحلیلی خیزشهای اجتماعی: از جنبش سبز تا دیماه ۹۶ و آبان ۹۸
مارال کریمی – در این وبینار مارال کریمی از جمله کتاب خود در رابطه با جنبش سبز را معرفی میکند. در این کتاب تحقیقی وی به تحلیل انتقادی گفتمان سیاسی رهبران جنبش سبز از منظر تئوریهای هابرماس می پردازد و سپس با تحلیل مشابه از وعده های انقلابی آیت اللّه خمینی این جنبش را در […]
جمع در زبان فارسی: شلختگی ها و نادرستی ها
کاظم کردوانی – این گفتار در چهارچوب وبینارهای انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا برگزار شده است.
ذهنِ دیجیتال و هویتِ مجازی: به جهان پس از «واقعیّت» خوش آمدید!
مهدی خلجی – تهدیدِ ویروس عالمگیرِ کرونا، در یک چشم به هم زدن، چنان جهش عظیمی در نیازها و وابستگیهای بشر به تکنولوژی دیجیتال پدید آورد که دیگر هیچ یک از جنبههای زندگی فردی و اجتماعی را یارای مقاومت در برابر تأثیرهای پیچیدهی جهان مجازی نمانده است.اکنون شبحِ تکنولوژی دیجیتال بر فراز زیستجهانِ بشری به […]
دولت پادگانی و شگردهای آن
نیما قاسمی – چهارمین وبینار از مجموعه وبینارهای «دولت و جامعه» در نیم سال اول ۲۰۲۰؛ شرح و معرفی مفهوم «دولت پادگانی» به روایت واضع این اصطلاح، هرولد لاسول به انضمام گزارشی از ورود این مفهوم در فضای رسانهای و روشنفکری ایران این گفتار در چهارچوب وبینارهای انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا […]
نقش جامعه مدنی در شکلگیری و توسعه دموکراسی
مهرداد درویش پور – سومین وبینار از مجموعه وبینارها با موضوع «دولت و جامعه» در نیم سال اول ۲۰۲۰؛ این گفتار در چهارچوب وبینارهای انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا برگزار شده است.
اخلاق سیاسی و نهاد سیاسی
دکتر رسول نفیسی – دومین وبینار از مجموعه وبینارهای «دولت و جامعه» در نیم سال اول ۲۰۲۰؛ این گفتار در چهارچوب وبینارهای انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا برگزار شده است.
تبارشناسی اسطوره دولت و نظام دولت-ملتها
امیر کیانپور – اولین وبینار از مجموعه وبینارهای «دولت و جامعه» در نیم سال اول ۲۰۲۰؛ این گفتار در چهارچوب وبینارهای انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا برگزار شده است.
مسئله هویت
انجمن آزادی اندیشه کنفرانس «مسئله هویت» را شنبه ۱۴ دسامبر ۲۰۱۹ (۲۳ آذر ۱۳۹۸) در شهر کلن آلمان با سخنرانی علیرضا منافزاده، حسن یوسفی اشکوری و محمدرضا نیکفر برگزار کرد. عنوان سخنرانی علیرضا منافزاده «کتابهای درسی تاریخ: پیام آوران صلح یا منادیان کینه و نفرت» بود. منافزاده سخنرانی خود را با پاسخ به این پرسشها آغاز […]
فراخوان مقاله نشریه شماره ۹ و دعوت به وبینار با موضوع «دولت و جامعه»
طرح مسئله جامعه مبنای دگرگونیهاست، یا دولت؟ شر همواره به دولت برمیگردد، خیر به جامعه؟ اصولا رابطه دولت و جامعه در ایران معاصر چگونه است؟ در دوره پس از انقلاب چه ویژگیهایی دارد و پیشتر چگونه بوده است؟ برخی پرسشها: آیا ما به یک تئوری دولت در ایران رسیدهایم؟ آیا گامی فراتر گذاشتهایم از ایدههایی […]
هویت ملی و تجربه هویت پذیری جوانان در ایران
سعید پیوندی – پنجمین وبینار از مجموعه وبینارهای «ملیت و هویت ملی» در نیم سال دوم ۲۰۱۹؛ این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت گرفته است. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار میشوند.
جنبش فرهنگی نومعتزلیان در ایران معاصر
نویسندگان: فرهاد خسروخاور، محسن متقی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۸، آذر ۹۸، صفحه ۲۱۸ تا ۲۶۷ دانلود نسخه پی دی اف جریان نواندیشی و نوگرایی در جهان اسلام، با تکیه بر میراث معتزله، کوشیده است تا قرائت خود از متن را بر پایه خوانش جدید و با تکیه بر دستاوردهای علوم اجتماعی و انسانی بنا […]
در بزرگداشت ژاله آموزگار یگانه
نویسنده: منصوره شجاعی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۸، آذر ۹۸، صفحه ۲۰۲ تا ۲۱۶ دانلود نسخه پی دی اف نام خانم دکتر «ژاله آموزگار یگانه» درمیان پیش کسوتان حوزه ایران پژوهشی، فرهنگ و زبان باستانی، نامی دیرآشناست. ایرانپژوهان و محققان حوزة فرهنگ و زبانهای باستانی ایران و اسطورهشناسی، او را پیشاهنگ در مطالعات ایران باستان، […]
آیا غیرفارسها می توانند اظهارنظر کنند؟ روایت حاکم از «هویت ایرانی»
نویسندگان: کمال سلیمانی، احمد محمدپور – برگردان: بهداد بردبار، علیرضا کاظمی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۸، آذر ۹۸، صفحه ۱۳۶ تا ۱۶۷ دانلود نسخه پی دی اف چکیده از اواخر قرن نوزدهم میلادی، با وجود چند فرهنگی و چند زبانی بودن ترکیب جمعیتی ایران، ناسیونالیسم فارس به سان ایدئولوژی دولت عمل کرده است. روشنفکران فارس […]
ناکامی هویت مدرن ایرانی در آثار ابراهیم گلستان
نویسنده: مهرداد صمدزاده نشریه آزادی اندیشه، شماره ۸، آذر ۹۸، صفحه ۱۶۸ تا ۲۰۰ دانلود نسخه پی دی اف مقدمه داریوش شایگان در واپسین روزهای زندگیاش نکتهای را بیان داشت که فهم آن بی ارتباط با نوشته حاضر نیست: “باید اعتراف کنم شرمندهام که نسل ما گند زد.” این گفته صرفاً رویکردی انتقادی به مواضع […]
بدن زنانه همچون حامل هویت ملی در ایران؛ تحلیل انتقادی گفتمان بازنمایی بدن زنانه در محتواهای آنلاین رسمی
نویسندگان: لادن رهبری، شیا لانگمن و ژیلی کونه – برگردان: کامران معتمدی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۸، آذر ۹۸، صفحه ۱۰۶ تا ۱۳۵ دانلود نسخه پی دی اف چکیده بدن زن بهخصوص از دهه ۱۹۳۰ و آغاز پروژه مدرنیزاسیون، همواره در پیشزمینه فرایند ملتسازی در ایران حضور داشته است. پروژه مذکور، کشف حجاب و تطبیق […]
دین، ملّیت و ملت؛ گذشته، حال و آینده
نویسنده: حسن یوسفی اشکوری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۸، آذر ۹۸، صفحه ۸۴ تا ۱۰۴ دانلود نسخه پی دی اف درآمد از موضوعات مهم و محوری در مبحث ملیت و ملت و هویت ملی، ارتباط و یا پیوند پدیده دیرپای دین با این مفاهیم جدید است. به ویژه تعیین نسبت اسلام با ملیت در جهان […]
هویت ملی و تجربه هویت پذیری جوانان در ایران
نویسنده: سعید پیوندی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۸، آذر ۹۸، صفحه ۵۴ تا ۸۳ دانلود نسخه پی دی اف ورودی بحث بسیاری از پژوهشهای سالهای اخیر پیرامون هویت جمعی در ایران، بهویژه در میان جوانان، به موضوع بحران هویتی اشاره میکنند. چرایی، چند و چون و دامنه این بحران موضوع بحثهای فراوانی در نوشتههای دانشگاهی […]
نقد سیاست هویت
گفتوگوی ایمان گنجی و محمدرضا نیکفر نشریه آزادی اندیشه، شماره ۸، آذر ۹۸، صفحه ۳۶ تا ۵۲ دانلود نسخه پی دی اف ایمان گنجی: موضوع کیستی و هویت از آستانه عصر جدید در ایران مطرح بوده است. شما اخیراً در یادداشتی با عنوان «هویت و تصاحب» دوباره به آن پرداختید و همان ابتدا تأکید کردید […]
هویت: گوهری نامشهود یا تصویری خیالی
گفت و گوی سعید پیوندی با علیرضا مناف زاده نشریه آزادی اندیشه، شماره ۸، آذر ۹۸، صفحه ۱۲ تا ۳۴ دانلود نسخه پی دی اف پیش از هر چیز بهتر است به پرسشی دربارة تعریف هویت ملی و رابطة آن با سایر هویتهای جمعی بپردازیم. آیا در کار شما به تعریف خاصی از هویت […]
هویت ملی و شرایط جهانی شدن
دکتر محمود مسائلی – چهارمین وبینار از مجموعه وبینارهای «ملیت و هویت ملی» در نیم سال دوم ۲۰۱۹؛ این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت گرفته است. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار میشوند.
کالبدشکافی معرفت شناختی و روش شناختی اندیشه ایرانشهری
گفتگوی بهداد بردبار با دکتر احمد محمدپور و دکتر کمال سلیمانی – سومین وبینار از مجموعه وبینارهای «ملیت و هویت ملی» در نیم سال دوم ۲۰۱۹؛ این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت گرفته است. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار میشوند. در […]
ایران، گذار از مفهومی دینی به مفهومی جغرافیایی
علیرضا مناف زاده – دومین وبینار از مجموعه وبینارها با موضوع «ملیت و هویت ملی» در نیم سال دوم ۲۰۱۹؛ این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت گرفته است. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار میشوند.
نگاهی به تازهترین مطالعات درباره مفهوم ایران
علیرضا مناف زاده – اولین وبینار از مجموعه وبینارها با موضوع «ملیت و هویت ملی» در نیم سال دوم ۲۰۱۹؛ این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت گرفته است. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار میشوند.
فراخوان مقاله برای هشتمین شماره نشریه آزادی اندیشه: ملیت و هویت ملی
دوستان و یاران همیشگی انجمن و نشریه آزادی اندیشه، پس از برگزاری مجمع عمومی انجمن و انتخاب اعضای جدید هیئت مدیره آن در ماه آوریل سال ۲۰۱۹، دوره جدید نشریه آزادی اندیشه فعالیت خود را آغاز کرده است. طبق مصوبه هیئت مدیره مشخصات عام نشریه چنین خواهد بود: نشریه زیر نظر شورای تحریریه سه نفر […]
بازنگری جنبش سبز، یک دهه پس از وقوع
علی اکبر مهدی – دهمین سالگرد جنبش اعتراضی سبز توجه جدیدی را نسبت به این پدیده جلب کرده است. تحلیگران ماهیت، اهمیت، موفقیت، شکست، و تداوم این پدیده را مورد ارزیابی قرار داده اند. پس از یک دهه از وقایعی که در عمل و نظر درباره این جریان شکل گرفت ضرورت دارد که یک بازنگری […]
نگاهی به کتابِ «حیرت یک زن مسلمان: در ارث، ازدواج، و همجنسگرایی»
نویسنده: زیبا میرحسینی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۴۲۱ تا ۴۲۹ دانلود نسخه پی دی اف آزادی اندیشه: کتاب «حیرت یک زن مسلمان: در ارث، ازدواج، و همجنسگرائی» که در زیر معرفی میشود، نوشتهای است از پژوهشگرِ سرشناس تونسی، الفه یوسف. این کتاب در اصل به زبان عربی نوشته شده است. معرفی […]
نگاهی به کتاب تحول روایت زنانۀ عشق در ایران
نویسنده: نوشین احمدی خراسانی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۴۰۱ تا ۴۱۹ دانلود نسخه پی دی اف درآمد: عشق و عاشقی معمولاً یادآور روزگار جوانی است. اما نوجوانی و جوانی نسل من در میانه جنگ و دوران پس از جنگ سپری شد. در آن زمان بهنوعی عادت کرده بودیم به کمبود همه […]
کارنامه منصوره اتحادیه
نویسنده: الهام ملک زاده نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۳۸۳ تا ۳۹۷ دانلود نسخه پی دی اف آزادی اندیشه: در این بزرگداشت الهام ملکزاده نخست به بررسی کارنامهی منصوره اتحادیه میپردازد و سپس متنِ گفتوگویِ کوتاه با ایشان میآید. هر جامعه ای احتیاج به دانستن تاریخ دارد تا ارتباطش را با گذشته […]
خویشکاری زنان و فرصت های از دست رفته
نویسنده: ماندانا زندیان نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۳۶۵ تا ۳۸۰ دانلود نسخه پی دی اف در ایران، مانند بسیاری از گسترههای دیگر جهان، خواست حقوق برابر برای زنان، حضور پویای زنان در اجتماع و جنبشهای اجتماعی، شکلگیری جنبشهای زنان، و زندگی کردنِ روزانهی ارزشها و باورهای زنانه، در اواخر قرن نوزده […]
چالش های نظام آموزشی ایران در حال و آینده
نویسنده: ناهید حسینی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۳۴۹ تا ۳۶۴ دانلود نسخه پی دی اف مقدمه بررسی اجمالی عملکرد چهل سالۀ جمهوری اسلامی در نظام آموزشی در ایران، دست آوردها وچالشهای حاصله از آن هدف اولیه این نوشته است. در بخش دوم سه موضوع بهطور خلاصه مورد بررسی قرار میگیرد: بهبود […]
کلیشه های هویت جنسی و جنسیتی: دوگانه های زن و مرد، زنانه و مردانه، زنانگی و مردانگی در ورزش زنان ایران
نویسنده: پروانه حسینی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۲۲۰ تا ۲۵۰ دانلود نسخه پی دی اف در چند دهه گذشته حضور زنان در ورزش های به طور سنتی مردانه در دنیا افزایش یافته است. با وجود تمام مشکلها ورزشکاران زن ایرانی نیز در این سالها اراده خود را برای ورود و حضور […]
بررسی ارتباط مطالبات جنبش فمینیستی و جنبش دگرباشان ایران
نویسنده: زینب پیغمبرزاده نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۲۵۱ تا ۲۶۷ دانلود نسخه پی دی اف در این مقاله به مطالبات مشترک جنبش فمینیستی و جنبش دگرباشان ایران، ارتباط این دو جنبش با یکدیگر و همین طور تأثیر جهانی شدن بر درک ایرانیان از سکسوالیته میپردازم و نشان میدهم در گفتمان مسلط […]
سیاستهای ایدئولوژی جنسیتیِ حکومت ایران و تأثیر آنها بر مهاجران زن جوان در تبریز
نویسنده: معصومه ولایتی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۳۲۳ تا ۳۴۷ دانلود نسخه پی دی اف درنتیجهی جنبشهای اسلامی در اواخر قرن بیستم و ظهور بنیادگرایی در نقاط مختلف جهان اسلام، فمینیستها مذهب گرایان را پایهی اصلی برای کنترل اجتماعی زنان میدانند. در مورد ایران، استدلال میکنند که ایدئولوژیهای مذهبی حکومت اسلامی […]
سهم زنان از مشاغل دانشگاهی
نویسنده: پرستو الهیاری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۳۰۵ تا ۳۲۲ دانلود نسخه پی دی اف در تمام سالهای دانشگاه، در دانشکده فنی فقط سه نفر از اساتید زن بودند. یکی استاد روش تحقیق علمی، استاد تنظیم خانواده و استاد یکی از دروس تخصصی. در صورتی که تعداد ما دانشجویان زن، نزدیک […]
پیدایش پرتنش سکسوالیته جدید در جامعۀ ایران: تجربۀ همخانگی و رابطۀ جنسی خارج از ازدواج
نویسنده: سعید پیوندی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۱۴۳ تا ۱۹۲ دانلود نسخه پی دی اف طرح بحث یکی از جنبههای مهم دگرگونیهای ژرف جامعة ایران در چهاردهه گذشته، دگرگونی چشمگیر در الگوی روابط جنسی و خانواده است. چنین دگرگونی هایی در سایر کشورهای دنیا نیز بهوقوع پیوسته است و پژوهش های […]
سلسه مراتب مردانگی و مردان همجنسگرا در ایران
نویسنده: کلودیا یعقوبی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۱۹۳ تا ۲۱۹ دانلود نسخه پی دی اف در کتاب «همجنسگرایی در ادبیات عربی» فردریک لاگرانژ دستهبندیهای زیر را دربارهی حضور جنسیتهای گوناگون و شخصیتهای همجنسگرای مرد در ادبیات عربی ارائه میدهد: «یکی از جوانب معمول جامعه سنتی، محکومکردن یا سادهانگاری است که … […]
زنان و اشتغال: چرا زنان مجبور به ترک کار میشوند؟
نویسنده: پرستو الهیاری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۲۶۹ تا ۳۰۴ دانلود نسخه پی دی اف چکیده این سخن بسیار رایج است که زنان اهل کار کردن نیستند و بهمحض ازدواج کردن یا بچهدار شدن کار را رها میکنند و همین ادلهای اصلی است که بیشتر کاستیهای تحصیلی و شغلی یا کمبود […]
فلسفه سیاسیِ فمینیسم
نویسنده: اسفندیار طبری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۱۱۹ تا ۱۴۲ دانلود نسخه پی دی اف فشرده: فمینیسم در سنت فلسفه سیاسی یعنی بررسی و نقد این پدیده از زاویهی اخلاقی و هنجاری در جامعهی انسانی. بهعبارتدیگر فلسفهی سیاسی تنها به امر سیاسی از زاویهی قدرت نمینگرد، بلکه به مؤلفههای اجتماعی و […]
جنبش زنان و فمینیسم در ایران: ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۵ – بازخوانی از منظری«جهانی-محلّی»
نویسنده: نیره توحیدی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۴۹ تا ۱۱۸ دانلود نسخه پی دی اف مقدمه وضعیت و حقوق زنان در ایران مدرن و به تبع آن سیر جنبش فمینیستی و حرکت های زنان ایرانی، متناقض و پیچیده به نظر میرسد. برای نمونه، چطور زنان ایرانی توانستهاند تحت حاکمیت روحانیت اسلامگرای […]
مکتب فرانکفورت، اقتدارگرایی، اسلامگرایی و سیاست لوازم آرایش – از آلمان دهه ۱۹۲۰ تا خاورمیانه عصر حاضر
نویسنده: ژانت آفاری و راجر فریدلند – مترجم: سایرا رفیعی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۷، تیر ۹۸، صفحه ۱۱ تا ۴۸ دانلود نسخه پی دی اف مردم به اشکال گوناگونی در برابر جنگ و تبعیض و به حاشیه رانده شدن مقاومت میکنند. شیوه مقاومت این زن، ماتیک قرمزش بود. زینب سلبی، در گزارش از جنگ […]
روشنفکری و خشونت
نیما قاسمی – در پی مبحث وبینار گذشته «روش شناسی خشونت سیاسی»، در این وبینار نیما قاسمی به ارائه بحث «روشنفکری و خشونت» میپردازد: روشنفکران به منزلهی یک گروه اجتماعی، مانند هر گروه اجتماعی دیگری، سوابقی کم و بیش قابل تحقیق از خود به جا گذاشتهاند و در نتیجه، فیالمثل، رابطهی روشنفکران جامعهی ما، با […]
روانشناسی خشونت سیاسی
رضا کاظم زاده – بسترهای فرهنگی اجتماعی خشونت در ایران – در این وبینار رضا کاظمزاده به ارائه بحث در رابطه با آخرین کتاب خود میپردازد و سپس به پرسشهای شما پاسخ خواهد داد. کتاب «روان شناسی خشونت سیاسی» متشکل از پنج بخش با مباحثی چون «روانشناسی خشونت»، «خشونت دینی»، «شکنجه و اعتراف»، «تمامیت خواهی» […]
دیروز و فردای فاجعه؛ مرزهای اخلاق، امکانهای تفکر
امید منتظری – در این گفتار از خلال دو متن، “اخلاق صغیر” تئودور آدرنو و “نوشتن فاجعه” موریس بلانشو، بار دیگر این پرسش را پیش میکشم که چرا اندیشه سیاسی نتوانست فاجعه را پیشبینی و یا از آن جلوگیری کند؟ نتایج این ناتوانی و شکست بر تفکر چه بود؟حال پس از شکست، چگونه می توان […]
ملی گرایی و بدن هایش
ایمان گنجی – در این وبینار به روند شکلگیری ملیگرایی و انتقال آن به غرب آسیا و شمال آفریقا میپردازیم و خواهیم پرسید: چگونه جنبشهای ناسیونالیستی بدنهای جمعی مورد نظرشان را تخیل و مفهومپردازی میکنند، و چه سازوکارهایی برای شکلدادن به آن بدن جمعی به راه میافتند؟ این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی […]
آیا انقلاب بهمن اسلامی بود؟
حسن یوسفی اشکوری – این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت گرفته است. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار میشوند. به علاقمندان مطالعه مقاله سخنران در همین رابطه را که در وبسایت زمانه منتشر شده است توصیه میکنیمhttps://www.radiozamaneh.com/411515
مهاجرت، همپیوستگی، تبعیض قومی و نژادی
دکتر مهرداد درویشپورو پروفسور چارلز وستین – معرفی کتاب مهاجرت، همپیوستگی و تبعیض قومی و «نژادی» – چشم انداز جامعه چند فرهنگی سوند؛ این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت گرفته است. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار میشوند. لینک مقالات مرتبط و […]
ایران پسا انقلاب؛ کتابچه راهنما
مهرزاد بروجردی – این کتاب حاصل یک تلاش ۱۴ ساله است. با انقلاب ۱۳۵۷ نسلی از روحانیان بر تخت قدرت تکیه زد که هیچ تجربه کشورداری از سر نگذرانیده بود؛ نه از طبقههای بالای اجتماعی برخاسته بود ونه در همکاری با دستگاه پیشین راه و رسم اهل دولت آموخته بود. چنین رویدادی سازوکار سیاست ایران […]
فراخوان مقاله برای هفتمین شماره نشریه آزادی اندیشه: زنان، جنسیت، و سکسوالیته
فراخوان مقاله برای موضوع ویژه هفتمین شمارهی نشریه آزادی اندیشه؛ زنان، جنسیت، و سکسوالیته، و نیز برای بخش باز این شماره: ۱ – براساس برنامه مصوب شورای تحریریه نشریهی انجمن (آزادی اندیشه) موضوعِ ویژهی شماره۷ نشریه به مباحث و پژوهش های مربوط به زنان، جنسیت، و سکسوالیته اختصاص یافته است. ۲ – در پایین محورهای […]
نشستِ «انجمن آزادی اندیشه» : تأملی بر اعتراضهای اجتماعی اخیر ایران: از دیماه ۹۶ تا دختران خیابان انقلاب
نویسنده: امید منتظری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۶، تیر ۹۷، صفحه ۲۴۷ تا ۲۵۵ آزادی اندیشه: به دنبال نخستین نشستِ عمومیِ «انجمن» در سال جاری «به مناسبت 500 سالگی رفرماسیون» (در تاریخ 23 سپتامبر 1396 برابر با یکم مهرماه 1397)، دومین نشستِ عمومیِ انجمن باعنوانِ « تأملی بر اعتراضهای اجتماعی اخیر ایران: از دیماه 96 […]
احمد کسروی: یک درفش، یک دین، یک زبان
نویسنده: علیرضا منافزاده نشریه آزادی اندیشه، شماره ۶، تیر ۹۷، صفحه ۲۳۰ تا ۲۴۶ احمد کسروی روز هشتم مهرماه 1269 خورشیدی (1890 میلادی) در محلۀ هُکماوار (یا حُکمآباد) تبریز در خانوادهای پارسا و پرهیزگار چشم به جهان گشود و روز دوشنبه بیستم اسفند ماه 1324 به دست گروهی مسلمانِ متعصب در کاخ دادگستری تهران کشته […]
حق داشتنِ حق
نویسنده: یگانه خویی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۶، تیر ۹۷، صفحه ۱۸۴ تا ۲۰۲ کمتر مبارزهای ارزشمندتر از آنی است که هنجارهای مشترکنامیدهشده را، با پرسش از زندگیهایی که از چارچوب این هنجارها بیرون افتادهاند، به چالش بکشد. (باتلر در: باتلر، گامبتی، سابسای، ۲۰۱۶، ۲۱) سادهترین پرسشی که در مواجهه با هر جنبش اجتماعی از […]
چپ مسلمان در سه اپیزود: از نخشب تا نوشریعتی ها
نویسنده: مجتبی مهدوی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۶، تیر ۹۷، صفحه ۲۰۲ تا ۲۲۹ پیشگفتار چپ مسلمان کیست و اهمیت آن در ایران معاصر چیست؟ ضرورت وارسی و نقد ماهیت، پیشینه و جایگاه چپ مسلمان در ایران امروز را در سه محور زیر میتوان خلاصه کرد: نخست، هژمونی گفتمان نو لیبرالیسم موجب شده است تا […]
رابطه فاشیسم و مذهب در آلمان میان دو جنگ جهانی
نویسنده: الیوت آسوده نشریه آزادی اندیشه، شماره ۶، تیر ۹۷، صفحه ۱۵۲ تا ۱۸۳ رابطه فاشیسم و مذهب رابطه پیچیدهای است – مملو از ناسازگاری و تعارض. در اروپای میان دو جنگ سه نوع نهاد مذهبی با نیروهای فاشیستی در ارتباط بودند: کلیسای مقدس (واتیکان)، کلیساهای ملی (ارتدکس، پروتستان، و کاتولیک) و جنبشهای مذهبی (ب.م. […]
امکان اصلاح در دین اسلام
نویسنده: حسن یوسفی اشکوری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۶، تیر ۹۷، صفحه ۱۱۸ تا ۱۵۱ درآمد حول موضوع اصلاح (رفرم) و یا امتناع اصلاح در دین اسلام و یا در چگونگی و چرایی اصلاح دینی در ذهن و ادب اسلامی معاصر، موضوعات و مسائل مهم و فراوانی وجود دارد که پیرامون آنها می توان (و […]
جایسپاری، تصرف و بازتصرف – بحران در فضل دین و فضیلت کاهنان در هنگامه ورود به عصر جدید
نویسنده: محمدرضا نیکفر نشریه آزادی اندیشه، شماره ۶، تیر ۹۷، صفحه ۸۴ تا ۱۱۷ هدف این نوشتهٴ فشرده پیش نهادن مفهومهای جایسپاری (Umsetzung / Transposition)، بازتصرف (Umbestzung / Re-occupation) و همچنین تصرف (Besetzung / Occupation) با اتکا بر بحث هانس بلومنبرگ درباره حقانیت عصرجدید است، بدانسان که بتوانیم از آنها در تحلیل موقعیت ایرانی خود […]
رفرماسیون از چشم انداز ماکس وبر
نویسنده: محمدرفیع محمودیان نشریه آزادی اندیشه، شماره ۶، تیر ۹۷، صفحه ۶۲ تا ۸۳ به رفرماسیون بسیاری از چشم انداز ماکس وبر نگریستهاند. کتاب وبر دربارۀ رابطۀ پروتستانتیسم و سرمایه داری اثری کلاسیک در جامعه شناسی بشمار می آید و در آن هیأت بر ذهن بسیاری تأثیر گذاشته است. شیفتگان علوم اجتماعی، روشنفکران دینی و […]
هرمنوتیک و خوانش نواندیشان دینی از متن مقدس در ایران معاصر
نویسندگان: فرهاد خسروخاور، محسن متقی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۶، تیر ۹۷، صفحه ۹ تا ۶۱ اگر سالهای دهه 1370 را دوران شکوفایی و رشد جریان روشنفکری دینی در ایران بدانیم از اواخر دهه 1380 دوران کم رنگ شدن، افول و کسوف این جریان آغاز شد. اندیشیدن در باره این گروه از روشنفکران و چونوچرا […]
مروری بر رابطهی امروز ایرانیان و افغانستانیها
محسن نکومنش – یکبار دیگر، «از هرات تا تهران»؛ مروری بر رابطه امروز ایرانیان و افغانستانیها این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت می گیرد. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار می شوند.
جایگاه زنان در سینمای ایران چیست؟
دکتر خاطره شیبانی – بخش نخست، سینمای قبل از انقلاب «اگر زنان در سینما فعالیت نمی کردند آیا سینمای ایران باز هم به حیات خویش ادامه می داد؟ آیا زنان تنها به صرف هنرپیشه بودن و بازی جلوی دوربین در تاریخ سینمای ایران اهمیت داشته اند یا جایگاهشان و اهمیتشان ورای بازی جلوی دوربین هست؟ […]
تأملی براعتراضهای اجتماعیِ اخیر در ایران
تأملی براعتراضهای اجتماعیِ اخیر در ایران: از دیماه ۹۶ تا دختران خیابان انقلاب دانشگاه هومبولت / برلین/ آوریل ۲۰۱۸ – انجمن آزادی اندیشه «وقایع سیاسی در ایران شتابی فزاینده گرفته. جمهوری اسلامی با انباشتی از بحرانها اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، منطقهای و اکولوژیک مواجه است. همزمان ناتوانی دولت از کنترل اوضاع، ناتوانی اپوزیسیون از تغییر […]
۴۰ سالگی انقلاب ایران؛ انقلابِ پرسشناک شده
نظریهها و ارزیابیها دربارهی انقلاب عوض شدهاند. پرسشهای تازهای سربرآوردهاند. نسل جوان ارزیابی دیگری از کارکردهای نسل انقلاب دارد و این فقط به گسست در حافظهی تاریخی برنمیگردد. مباحث این جلسه بر ویژگیهایِ انقلاب و دگرگون شدن نظریهها دربارهی آن و ارزیابیها از آن متمرکز است. هدف این چندوچون طرح معضلهای فکری کنونی است که […]
تحلیل و بررسی فیلمهای منتشر شده از اجلاس مجلس خبرگان رهبری
گفتگوی زنده حسن فرشتیان با حسن یوسفی اشکوری همراه با پرسش و پاسخ انتشار چند قطعه از فیلم اجلاس مجلس خبرگان رهبری در چهاردهم خرداد ۱۳۶۸ و چگونگی برکشیدن رهبر دوم جمهوری اسلامی یعنی آیت الله سید علی خامنه، فصل تازه و مهمی را در اوراق تاریخ جمهوری اسلامی و ماهیت ایدئولوژیک و سیاسی حکومت […]
گفتمان قدرت در اندیشه میشل فوکو – رسول نفیسی
این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت می گیرد. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار می شوند.
زبان فارسی ایران، افغانستان و تاجیکستان؛ یک زبان یا سه زبان؟
گفتگوی مهدی جامی، شهزاده سمرقندی و رسول محمدی این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت می گیرد. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار می شوند.
واژگانِ بزرگِ بربادرفته
نویسنده: کوشیار پارسی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۵، آذر ۹۶، صفحه ۲۰۲ تا ۲۲۱ هر انقلابی، ویژگی، شکل و پیآمدهای ِخود دارد (انگلستان، امریکا، فرانسه). همیشه نیز همراه بوده است با دگرگونی بنیادین در زندگی روزمره و شوربختانه خونریزی ِ بسیار. انقلاب روسیه نیز استثناء نیست. نارضایتی و خشم سبب شد تا ساختار سیاسی، اقتصادی […]
زنان و جنسیت در تجربه شوروی
نویسنده: نیّره توحیدی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۵، آذر ۹۶، صفحه ۱۶۰ تا ۲۰۱ صد سال ازآنچه به انقلاب اکتبر 1917 مشهور است، میگذرد. انقلاب، قبل از اکتبر شروع شده بود و در واقع 8 ماه قبل یعنی در ماه فوریه 1917 به استبداد تزار پایان داده و یکدولت موقت با نخستوزیری الکساندر کرنسکی، از […]
توده و نخبه از منظر انقلاب اکتبر
نویسنده: اسفندیار طبری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۵، آذر ۹۶، صفحه ۱۵۴ تا ۱۵۹ اگوست ۱۹۱۷ جنگ جهانی اول آغاز و ارتش روسیۀ تزاری با ایمان به پیروزی، وارد جنگ میشود. ولی شکست پی شکست، موقعیت رژیم را متزلزل میکند. تا فوریه ۱۹۱۷ حدود ۸ میلیون سرباز جان خود را از دست میدهند. این کشتارها، […]
چرا شوروی فروپاشید؟ به مناسبت صدمین سال انقلاب 1917 روسیه
نویسنده: کاظم علمداری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۵، آذر ۹۶، صفحه ۱۰۶ تا ۱۵۳ تاریخ دو بار تکرار میشود، یکبار تراژدی و بار دوم کمدی. سوم آوریل 1917 لنین از بالای زرهپوش تراژدی روسیه را با شعار “زندهباد انقلاب سوسیالیستی” آغاز کرد. 74 سال بعد، در 19 اوت 1991 بوریس یلتسین از بالای زره پوش […]
درس های اکتبر
نویسنده: خسرو پارسا نشریه آزادی اندیشه، شماره ۵، آذر ۹۶، صفحه ۹۸ تا ۱۰۵ کسانی که سلطهی سرمایه را در جهان نمیبینند و آنهایی که از شرایط فعلی راضی هستند ــ و نیز آنهایی که سرنوشت محتوم جهان را در همین فاجعهی موجود انسانی میبینند ولی امیدی به بهبود آن ندارند ــ بهتر است خود […]
دو نخستین کنگره نویسندگان: پاریس و تهران. «رئالیسمِ سوسیالیستی» در سیاست و ادبیات
نویسنده: کاظم کردوانی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۵، آذر ۹۶، صفحه ۴۲ تا ۹۷ درآمد یکی از پردامنهدارترین موضوعهایی که میتوان در این صدسالگی انقلاب اکتبر به آن پرداخت، موضوع روشنفکران است. با دهها سرواژه: از نگاهِ حزب کمونیست شوروی و زمامداران و نظریهپردازان آن به روشنفکران و نوعِ رفتاری که در این پهنه پیشهکردند […]
شهر و شهروندی در آیینهی فروریختن ساختمان پلاسکو
کاظم کردوانی، جامعهشناس آتش سوزی و فروریختن ساختمان پلاسکو به علتهای گوناگون و در پیِ آن دست به دست دادن عاملهای مختلفِ تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و روانی به یکباره به نمادی تبدیل شد که از خود این رویداد بسیار فراتر رفت و چیزهایی را به نمایش گذاشت که جداجدا، و به چشم بسیاری بی ارتباط […]
همایش «دینپیرایی در جهان مسیحی و تأثیر آن بر ما»
انجمن آزادی اندیشه شنبه ۲۳ سپتامبر، به مناسبت پانصدمین سالگرد خیزش اعتراضی مارتین لوتر، جلسهای با عنوان «دینپیرایی در جهان مسیحی و تأثیر آن بر ما» در شهر کلن آلمان برگزار کرد. این جلسه با توضیح مختصری در مورد تاریخ جنبش اعتراضی لوتر و همراهان و سرانجام و تأثیر رفورماسیون آغاز شد. پس از آن محمدرضا […]
فراخوان مقاله برای شماره ششم مجله آزادی اندیشه: بهمناسبت پانصد سالگی رفرماسیون
موضوع: فراخوان مقاله برای موضوع ویژهی ششمین شمارهی نشریه آزادی اندیشه و بخشِ باز نشریه 1 – براساس برنامه مصوب شورای تحریریه نشریهی انجمن (آزادی اندیشه) موضوعِ ویژهی شماره 6 نشریه بهمناسبت پانصد سالگی رفرماسیون به این جنبش اختصاص یافته است. طبعاً به اسلام و جهان اسلام و ایران توجهی ویژهای داریم. 2 – در […]
فراخوان مقاله برای پنجمین شماره نشریه آزادی اندیشه: صدمین سالگرد انقلاب اکتبر
موضوع: فراخوان مقاله برای موضوع ویژهی پنجمین شمارهی نشریه آزادی اندیشه و بخشِ باز نشریه ۱ – بر اساس برنامه مصوب شورای تحریریه نشریهی انجمن (آزادی اندیشه) موضوعِ ویژهی شماره ۵ نشریه بهمناسبت صدمین سالگرد انقلاب اکتبر، به تأثیر آن انقلاب بر روند جهان و اندیشه سیاسی و اجتماعی اختصاص یافته است. طبعاً به ایران […]
«چشمانداز علوم انسانی در ایران»؛ یازدهمین همایش ایران شناسی در وین
پنل «چشمانداز علوم انسانی در ایران» در یازدهمین کنفرانس ایران شناسی در وین جلسه آخر کنفرانس همزمان با هیچ جلسهای دیگری نبود و در ضمن به زبان فارسی برگزار میشد.حسن یوسفی اشکوری در مبحث دین علمی و علم دینی از جمله در انتقاد به دیدگاه آیت الله جوادی آملی، که از علم اسلامی سخن میگوید […]
سعادت و سیاست
گفتگو با مهدی خلجی – بخش اول جامعه کنونی ایران با مجموعهای از بحرانها دست و پنجه نرم میکند. برخی از این بحرانها زاده شرایط داخلی و شماری دیگر جهانیاند. دور از واقعیت نیست که بگوییم در ایرانِ امروز «خیر عمومی» و سعادت اجتماعی در خطر است و بسیاری از مردم فارغ از طبقه و […]
از «آرمان شهرِ» افلاطون تا «پایمال شهرِ» تهران
نویسنده: مسعود اسماعیللو نشریه آزادی اندیشه، شماره ۴، تیر ۹۶، صفحه ۱۱۳ تا ۱۳۰ کلیدِ خوانشِ این مطلب: ”معنای شهر و شهروندی، حقوق شهروندی، امنیتِ جانی و مالی و معنویِ شهروندی” و نگاهِ کوتاهی به وضعیتِ کنونیِ شهرِ تهران و جایگاه ساکنانان شهر در علومِ معماری و شهر سازی، شهر همچون یکواقعیتِ بسیار پیچیدهی اجتماعی، […]
مبارزه برای تعیین واقعیت: ازدحام در تماشای رخداد پلاسکو
نویسنده: محمدرفیع محمودیان نشریه آزادی اندیشه، شماره ۴، تیر ۹۶، صفحه ۱۰۰ تا ۱۱۲ روز پنچشنبه سی دی ماه ۱۳۹۵ساختمان پلاسکو پس از یک آتشسوزی چند ساعته بهطور کامل فرو ریخت. پلاسکو در وسط شهر تهران یک مرکز خریدِ هر چند کم و بیش از یاد رفته، یکمرکز تولید کارگاهی، نماد مدرنیته و تجلیگر شروع […]
دولت و جامعه؛ از دولتمحوری به جامعهمحوری
نویسنده: محمدرضا نیکفر نشریه آزادی اندیشه، شماره ۴، تیر ۹۶، صفحه ۸۴ تا ۹۹ فاجعه آتشسوزی ساختمان پلاسکو در تاریخ ۳۰ دی ۱۳۹۵ در حد یک خبر تأثرانگیز نماند و بحثهایی را برانگیخت. مقالههایی که منتشر شدند، مضمونهای مختلفی داشتند: تاریخچه پلاسکو و اعدام کسی که این نخستین برج تهران به ابتکار او ساخته شد، […]
فروریختن ساختمان پلاسکو، آیینه وضعِ ما
نویسنده: کاظم کردوانی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۴، تیر ۹۶، صفحه ۳۱ تا ۶۸ درآمد: گاه رویدادی، بهعلتهای گوناگون و در پیِ دستبهدست دادن عاملهای مختلفِ تاریخی و اجتماعی و فرهنگی و روانی، بهیکباره در کشوری تبدیل میشود به نمادی که از خود آن رویداد بسیار فراتر میرود. و چیزهایی را به نمایش میگذارد که […]
شوراهای شهر و گِره گاه ها، تجربهای از نخستین شورای شهر تهران
گفتوگو با صدیقه وسمقی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۴، تیر ۹۶، صفحه ۶۹ تا ۸۳ اندیشه آزادی: خانم وسمقی، کتاب شما دربارهی تجربهی نخستین شورای شهر تهران بهنام «حتما راهی هست» را خواندهام. شما بهعنوان نخستین سخنگوی شورا این تجربه را شرح میدهید. کتاب خیلی خوبی است. پرسشهایی در ذهن من وجود دارد. با این […]
ساختمان پلاسکو و معماری مدرنیته متأخر در ایران
نویسنده: علی میرسپاسی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۴، تیر ۹۶، صفحه ۲۳ تا ۳۰ شرح حال «ساختمان پلاسکو» با زندگیِ نسلهایی از ایرانیان که همعصر آن بودهاند، بیشباهت نیست. نسلی از طبقه متوسط شهری، با انقلاب، ارزشهایی را که با آن بزرگ شده بودند، رها کردند و به آن بیتوجه ماندند و اینک دههها بعد […]
ایرانیت، ملیت، قومیت
گفتگو با اصغر شیرازی – بخش اول در بخش اول این وبینار زنده دکتر اصغر شیرازی پژوهش اخیر خود «ایرانیت، ملیت، قومیت» را معرفی کرده و به سیر پیدایش و تحول ملت و ملت گرایی در ایران و گرایشهای متعارض و متفاوت با آن از نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی تا پایان سلطنت رضاشاه بر […]
زندانها در فرانسه؛ خشونت، رادیکالیزاسیون، انسانیت زدایی
گفتگوی سعید پیوندی با فرهاد خسروخاور – بخش اول «زندانها در فرانسه. خشونت، رادیکالیزاسیون، انسانیت زدایی. زندانیان و زندانبانان سخن میگویند» عنوان کتابی است حاصل پژوهشی چندین ساله توسط دکتر فرهاد خسروخاور در زندانهای فرانسه پیرامون وضعیت زندان و زندانیان بویژه مسلمانان و گروههای جهادگرا که به زبان فرانسوی منتشر شده است. گفتگوی سعید پیوندی […]
عرفان و رندی در شعر حافظ
گفتگو با داریوش آشوری – بخش اول گفتگو با داریوش آشوری – بخش دوم این گفتار در چهارچوب وبینارهای ماهانه انجمن آزادی اندیشه و با همکاری ایران آکادمیا صورت می گیرد. این وبینارها بطور ثابت آخرین یکشنبه هر ماه میلادی برگزار می شوند.
راهبرد انتخاباتی تحولخواهان چه میتواند باشد؟
عمار ملکی آیا در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ به غیر از دو گزینه رای دادن به یکی از کاندیداهای تایید صلاحیت شده و رای ندادن (یا بایکوت انتخابات) گزینه دیگری برای «تحول خواهان» وجود دارد؟ آیا ممکن است بتوان با استفاده از فرصت انتخابات در جمهوری اسلامی، یک انتخابات آزاد را شبیه سازی کرد؟ […]
دولت الهی، اسلام و مفهوم سیاسی جهان
نویسنده: رضا بهشتی معز نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، دی ۹۵، صفحه ۲۶۶ تا ۲۷۶ این کتاب تازهترین اثر “کریستیان ژامبه” 67 ساله است، شرقشناسِ اسلام پژوه، استاد مدرسه مطالعات عالی سوربن و شاگرد پیشین هانری کربن که پیش از این آثاری را در حوزه فلسفه اسلامی و اسلام شیعی منتشر کرده و امروز صاحب […]
هما ناطق، یک خاطره
نویسنده: آذر محلوجیان نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، دی ۹۵، صفحه ۲۶۲ تا ۲۶۵ مدتی بود که در راهروی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران استاد جوانی را میدیدیم با ظاهری آراسته و لبخندی محجوب که به زیبایی چهرهاش میافزود. کتابها و مدارکش را همیشه در کیف چرمی بزرگی به همراه داشت. دانشجویانی که دور و برش […]
هما ناطق و تاریخ فرهنگ و علم جدید در ایران
نویسنده: سعید پیوندی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، دی ۹۵، صفحه ۲۲۶ تا ۲۶۱ با درگذشت هما ناطق استاد سابق دانشگاه تهران (۱۳۵۹-۱۳۴۸) و دانشگاه سوربن جدید در پاریس، جامعهی آکادمیک ایران بدون تردید یکی از پژوهشگران برجسته خود در حوزه تاریخ را از دست داد. از او آثار مهمی در زمینهی تاریخ قرن نوزدهم […]
فارسی شکر است؛ داستانِ کشاکش و چرخشِ زبانی در عصرِ تجدّد
نویسنده: داریوش آشوری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، دی ۹۵، صفحه ۲۱۷ تا ۲۲۵ «فارسی شکر است»، به قلمِ محمدعلیِ جمالزاده، گویا نخستین داستانِ کوتاه به شیوهیِ مدرن در زبانِ فارسی ست و نخستین بار در مجلهیِ کاوه در برلین، به سالِ ۱۹۲۱، نشر شده و سپس در مجموعهداستانِ یکیبودویکینبود جای گرفته است. درونمایهیِ داستان […]
دین، حکومت، سکولاریسم؛ اقتراح با نواندیشان دینی
عبدالعلی بازرگان، علی پایا، سروش دباغ، رضا علیجانی،حسن فرشتیان، صدیقه وسمقی، رضا بهشتیمعز – به دبیریِ حسن یوسفی اشکوری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، دی ۹۵، صفحه ۱۹۰ تا ۲۱۶ دیباچه آنچه در این مجموعه گرد آمده است، پاسخهایی است که جمعی از صاحب نظران موسوم به نواندیشان مسلمان به پرسش کلی نشریه آزادی اندیشه […]
بارِ خارِ خودکِشته و پرنیانِ خودرشته: گیتی نگری فرهنگی از راه ادبیات، آخوندزاده همچون رهنما
نویسنده: آرش جودکی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، خرداد ۹۵، صفحه ۱۰۰ تا ۱۴۱ امروزه نوشتن «ی» روی خط کرسی با نیمفاصله پس از مضاف یا موصوفی که با «ه» خاموش یا ناملفوط پایان میگیرند، بیشتر از هر شیوه دیگری جا افتاده است. اگر از این شیوه، مگر گاهی در زنجیره «تتابع اضافات»[3]، نشانی نیست، […]
نگاهی به تحول جامعه ایرانی از پنجره سینمای هنری اش
نویسندگان: فرهاد خسروخاور، سعید سنجابی، ایرج سبحانی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، دی ۹۵، صفحه ۱۴۲ تا ۱۵۹ چکیده: در جامعههایی که دین در نهادهای قدرت سیاسی دخالت مستقیم دارد فردیت و سکولاریزاسیون در رابطهی تنگاتنگ با یکدیگر قرار میگیرند. در این مقاله نویسندگان بر آنند تا تحولات سینمای ایران را، به ویژه پس از […]
دین و سیاست در اندیشه ادموند برک
نویسنده: امیر یحیی آیتاللهی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، دی ۹۵، صفحه ۱۶۰ تا ۱۸۹ ادموند برک (۱۷۹۷-۱۷۲۹)، سیاستمدار و فیلسوف انگلیسی، دین مسیحیت را میراث کهن و گرانبهای سنت اروپا میداند. دلبستگی او به نظم و نظام کهن اروپا با رخداد انقلاب فرانسه نه تنها کم نشد، بلکه او را بیش از پیش به […]
بازخوانی رابطه دین با سکولاریزاسیون و روندهای آنان در میان روشنفکران مسلمان و جوانان
نویسنده: فرهاد خسروخاور، محسن متقی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، دی ۹۵، صفحه ۶۹ تا ۹۹ مقدمه با گذشت سی و هشت سال از پیروزی انقلاب ایران و استقرار حکومت اسلامی بحث و نظریهپردازی در باب ماهیت انقلاب و نقش آن در تغییر و تحولات جامعه ایران همچنان پابرجاست. به میدان آمدن دین در دوران […]
نمودهایی از سکولارشدن بدنه های اصلیِ جامعه شهری ایران: تغییر و بازتغییر ارزشها وهنجارهای فرهنگی مسلط در ایران
نویسنده: کاظم ایزدی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، دی ۹۵، صفحه ۴۹ تا ۶۸ چکیده درهرجامعه ای، ازجمله ایران، روابط افراد با یکدیگرقرار دادی و خاص ا ست. این روابط معمولاً از بستر نیازهای فردی و جمعی برمیخیزد و نظام ارزشی آن جامعه (شامل ارزشهای فرهنگی- دینی، سنتی واخلاقی -اجتماعی، خانوادگی، جنسیتی و…) را شکل […]
جایگاه، اهمیت و دامنه بحث سکولاریسم در ایران
نویسنده: محمدرضا نیکفر نشریه آزادی اندیشه، شماره ۳، دی ۹۵، صفحه ۳۰ تا ۴۸ هدف این نوشته نشان دادن ابعاد بحثی است که در ایران امروز از آن به عنوان بحث سکولاریسم یاد میشود. در آن این نکته بازگشوده میشود که موضوع سکولاریسم موضوع تئوری جامعی دربارهی جامعه و سیاست و فرهنگ ایرانی است. طرح […]
گزارش هیئتمدیره موقت به نخستین مجمع عمومی «انجمن آزادی اندیشه»
فکر تشکیل «انجمن آزادی اندیشه» در فروردین ۱۳۹۲ (آوریل ۲۰۱۳) با فراخوان آقایان محمدرضا نیکفر و حسن یوسفی اشکوری مطرح شد. از آغاز فراخوان تا تأسیس انجمن حدود صد و بیست تن از روشنفکران و پژوهشگران ایر انی مقیم در خارج از کشور داوطلبانه به عضویت انجمن در آمدند. شرط عضویت نیز پژوهشگری و دارای […]
گزارش نخستین مجمع عمومی «انجمن آزادی اندیشه» و انتخاب هیئت مدیره جدید
براساس اطلاعیههای پیشین هئیتمدیره موقت «انجمن»، نخستین مجمع عمومی انجمن در روز یکشنبه ۲۳ آبان ماه ۱۳۹۵ برابر با ۱۳ نوامبر ۲۰۱۶ با شرکت بیش از نصف به اضافه یک اعضای دارای حقِ رأی (اعضایی که حق عضویت خود را تا آن تاریخ پرداخته بودند) به صورت مجازی تشکیل شد. مجمع عمومی با ریاست آقای […]
حجاب شرعی در عصر پیامبر؛ اثری دوران ساز در زمینه جنسیت و حجاب اسلامی
نویسنده: حسن یوسفی اشکوری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۲، بهمن ۹۴، صفحه ۱۷۹ تا ۱۹۲ در سال 1390 خورشیدی کتابی در رسانههای مجازی با عنوان: «حجاب شرعی در عصر پیامبر» به قلم امیرحسین ترکاشوند منتشر شد. این کتاب خیلی زود مورد توجه قرار گرفت و با استقبال پژوهشگران مسلمان و پس از آن شماری از […]
معرفی و بررسی کتاب رفتارهای جنسیت زده در کتاب های درسی ایران
نویسنده: ستاره مظفری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۲، بهمن ۹۴، صفحه ۱۷۵ تا ۱۷۸ جدیداً مجموعهی اسلامشناسی دانشگاه بن کتابی منتشرکرده به نام رفتارهای جنسیت زده در کتابهای درسی ایران.[1] این کتاب پژوهش تطبیقی به روش تحلیل محتوای کیفی است که بین دو کتاب فارسی پنجم دبستان سال ۱۳۵۴ درمقایسه با فارسی پنجم دبستان سال […]
آزادی اندیشه و مسئله جهت یابی
نویسنده: محمدرضا نیکفر نشریه آزادی اندیشه، شماره ۲، بهمن ۹۴، صفحه ۹۱ تا ۱۰۶ وقتی خبر انتشار نشریه “آزادی اندیشه” و تشکیل انجمنی به این نام در اینترنت انتشار یافت، در یک کامنت به عنوان “آزادی اندیشه” اعتراض شد. مضمون اعتراض این بود: اندیشه همواره آزاد است، هیچ شخصی یا سیستمی نمیتواند کنترل کند که […]
دینداری مومنانه در جهان راز زدائی شده – زندگی نامه فکری مجتهد شبستری
نویسنده: محسن متقی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۲، بهمن ۹۴، صفحه ۱۴۹ تا ۱۷۴ چکیده: محمد مجتهد شبستری از چهره های تاثیر گذار در حوزه اندیشه دینی است که تلاش کرده است تا با تکیه بر روشهای مدرن و موجود در علوم انسانی و مخصوصا هرمنوتیک راهی برای برونرفت بحران اندیشه دینی در ایران پس […]
ظهور عرفان و افول علوم انسانی
نویسنده: علی میرسپاسی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۲، بهمن ۹۴، صفحه ۱۲۹ تا ۱۴۸ چکیده: در ایران مدرن بسیاری از روشنفکران، که عمدتاً هم در غرب تحصیل کرده بودند، رویکرد فکری خصمانهای نسبت به علوم انسانی اتخاذ کردند و مرتبط و عملی بودن علوم اجتماعی و تفکر عقلانی را به چالش کشیدند، بهطوری که این […]
روشنفکران لائیک در ایران معاصر
نویسنده: فرهاد خسروخاور، محسن متقی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۲، بهمن ۹۴، صفحه ۱۰۷ تا ۱۲۸ چکیده: اگر چه از تکوین جریان روشنفکری لائیک بیش از یک قرن می گذرد اما ادبیات موجود در باره این نحله فکری هنوز جایگاه شایسته در پژوهش های مربوط به تحولات جریانات روشنفکری نیافته است که یکی از علل […]
آزادی وجدان، اصلِ فراموش شده آزادی ها
نویسنده: کاظم کردوانی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۲، بهمن ۹۴، صفحه ۵۹ تا ۹۰ چکیده: این مقاله* در دو قسمت ارائه شده است. در قسمت نخست، پس از جستوجوی کوتاهی در معناهای «وجدان» در فرهنگهای معاصر ایران و چند فرهنگ دوزبانهی قدیم و نظر محمدعلی فروغی در این خصوص، به تاریخچهی پیدایش مفهومهای «وجدان» و […]
مفهوم آزادی در گفتمان نائینی
نویسنده: حسن فرشتیان نشریه آزادی اندیشه، شماره ۲، بهمن ۹۴، صفحه ۴۵ تا ۵۸ چکیده: در گفتمان نائینی، به سان ادبیات سایر آزادیخواهان مذهبی دوران مشروطه، واژه «آزادی» در مفهوم رهایی از یوغ استبداد بهکار برده میشد. ولی مخالفان مشروطه، این آزادی را به معنای هرج و مرج و بی بندباری تحریف میکردند. رهایی از […]
آزادگی از دیدگاه رازی: خرد در ستیز با پیامبری و دین
نویسنده: آرش جودکی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۲، بهمن ۹۴، صفحه ۱۷ تا ۴۴ دیباچه در بافتار کنونی ایران، کسی که بخواهد پرسشِ آزادیهای فردی و اجتماعی را بدون پرداختن به نظریهی ولایت فقیه پیش ببرد، در خاماندیشی از کبوتر سبکبالی که میپندارد «پروازش در فضای تهی از هوا بسیار آسانتر میباشد»[1]درخواهد گذشت. چون این […]
انقلاب فرهنگی و اسلامی کردن دانشگاهها
مصاحبهای با محسن کدیور نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۴۸ تا ۷۸ آزادی اندیشه: پیش از انقلاب هم برخی روشنفکران دینی، اینجا و آنجا از اصطلاحاتی نظیر «اقتصاد توحیدی» یا «اقتصاد اسلامی» و … استفاده میکردند و بعضاً هم مدعی نظریهپردازی در این زمینه بودند، اما پس از انقلاب ما با پدیدهای […]
دین علمی و علم دینی
نویسنده: حسن یوسفی اشکوری نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۴۸ تا ۷۸ چکیده: در این نوشتار دو مفهوم «علمِ دینی» و «دینِ علمی» مورد بحث و مداقّه قرار میگیرند. در آغاز از دینِ علمی (موجه سازی گزارههای اسلامی با دادههای علوم تجربی و انسانی) و حامیان و حاملانش در میان متفکران مسلمان […]
در بزرگداشتِ میرشمس الدین ادیب سلطانی : مترجم
نویسنده: آرش جودکی ایزدی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۴۱۹ تا ۴۲۸ دیباچه نوشتهی حاضر، در رفتوآمدش میان نویسنده و ویراستاران نشریه، پرسشهایی برانگیخت که انگیزهی نوشتن این دیباچه و دستمایهی آن شدند. پیشنهادهایی هم داشتند که چون ذوقیاند، ذوق هم میتواند آنها را نپذیرد. پس از آنها که بگذریم، دشواریهایِ […]
بسترهای فکری، فرهنگی، اجتماعیِ پیدایش جنبش سبز
نویسنده: کاظم کردوانی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۳۶۷ تا ۴۱۸ چکیده: در این مقاله به بررسی بیست عامل در جامعهی ما پرداخته شده است که از نگاهِ این قلم، جنبش سبز بر بستری که این عاملها فراهم کردند، به وجود آمد. این عاملها عبارتاند از: حرکت روشنفکران ایران، رشد شهرنشینی، باسواد […]
فساد دانشگاهی در ایران
نویسنده: ر. رمضانی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۲۱۵ تا ۲۲۶ ۱- پیشگفتار در ایران دانشگاه نهاد مستقلی نیست پیش از هرچیز بدین خاطر که اساساً خودِ دانش استقلالی ندارد![1] نهاد دانش در ایران ازجمله به نهاد دین و نهاد سیاست پاسخگو و وابسته است. نخست، به خاطر تضادهایی که همواره میان […]
علوم اجتماعی و تحول آن در ایران
نویسنده: کاظم ایزدی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۴۸ تا ۷۸ ۱- مقدمه دراین نوشتار قصد داریم پیدایش وسیرتحول علوم اجتماعیِ درایران و کارکردآن را مورد تأمل و تعمق قرار بدهیم. ببینیم علوم اجتماعی، که درغرب از نیمه ی دوم قرن گذشته شکوفا شده وکاربردهای فراوان پیداکرده است در ایران درچه […]
چگونگیِ شکل گیریِ علوم اجتماعی در غرب و در ایران، تفاوتها و مانعها و دستاوردها
گفتوگوی کاظم کردوانی با فرهاد خسروخاور نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۱۱۹ تا ۱۴۹ کاظم کردوانی: اگر موافق باشید بحثمان را با چگونگی شکلگیری علوم اجتماعی در غرب شروع کنیم. فرهاد خسروخاور:علوم اجتماعی در غرب مخصوصاً جامعهشناسی در ارتباط با بحران ناشی از جامعه صنعتی به وجود آمد. یعنی جامعه صنعتی باعث […]
علوم اجتماعی در دانشگاه تهران
گفتوگو با شاپور راسخ نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۹۱ تا ۹۷ پرسش اول ما در خصوص مختصری از زندگي تحصیلی و کاری حضرتعالی است. شاپور راسخ: در پرسش اول از زندگانی و تحصیلات و مشاغل علمی و اداری من سئوال کرده بودید به استحضارتان میرسانم که در فروردين سال ١٣٠٣ در […]
هفت پرسش پیرامون معنای اسلامی کردن علوم انسانی در ایران
نویسنده: سعید پیوندی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۲۲۷ تا ۲۷۸ بحث بر سر اسلامیکردن دانشگاه و علوم انسانی در ایران، پیشینهای به درازای عمر جمهوری اسلامی دارد. انقلاب فرهنگی سال 1359 که منجر به بستهشدن موقت دانشگاهها شد، برای نخستین بار در ایران بحثی را که کسانی جسته و گریخته در […]
تیرهروزی و بهروزی علوم انسانی در ایران
نویسنده: محمدرضا نیکفر نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۹۸ تا ۱۱۸ در ایران علوم انسانی آماج حملههای مداوم حکومت دینی است، حکومتی که تبیین هستی انسانی و تصمیمگیری درباره آن را حق انحصاری ایدئولوژی خود میداند. دانشهایی که موضوعشان انسان و جامعه و فرهنگ است، ممکن است پایگاه ضعیف آکادمیکی را که […]
دانشگاه تهران و دانشکده علوم اجتماعی
نویسنده: جمشید بهنام نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۷۹ تا ۹۰ زندگینامه مختصر من در شهر استانبول به دنیا آمدم و به دلیل مأموریتهای پدرم از دوازده سالگی در خارج از ایران زندگی کردم. قبل از شروع دوره متوسطه به ایران بازگشتم و چون دیپلم ابتدایی ایران را نداشتم، برای گرفتن تصدیق […]
رشته «مطالعات زنان» در ایران نمودی دیگر از پارادوکس جمهوری اسلامی
نویسنده: نیره توحیدی نشریه آزادی اندیشه، شماره ۱، خرداد ۹۴، صفحه ۱۵۰ تا ۲۱۴ [1] پیش از آنکه وارد توضیح و تحلیل وضعیت پرتناقض رشتهی مطالعات زنان در ایران امروز بشویم، لازم است ابتدا توضیحات کوتاهی درباره چیستی و چرایی این رشتهی نوبنیاد دانشگاهی در سطح بینالمللی ارائه شود تا بهتر بتوانیم تفاوتها و تشابهات […]